Stres, zaman zaman uyum ve dengenin sağlanamamasından kaynaklanan ve kişilerin yaşadıkları olaylarda daha saldırgan davranışlarda bulunmasına sebep olan biyolojik bir tepkidir. Daha geniş tabiriyle stres, kişileri mental açıdan zorlayan, fiziksel, çevresel, ruhsal, toplumsal ve psiko-sosyal etkenleri, organizmada bu etkenlere karşı gelişen olumsuz değişiklik ve tepkileri anlatmak üzere kullanılmaktadır. Strese neden olabilen en büyük etkenlerden biri de hayatlarımızın içinde bir çevresel koşul olarak yer alan trafik sorunudur.

Pek çoğumuz, araba kullanırken zaman zaman kendimizi öfkeli ya da fazlasıyla gergin bir ruh hali içerisinde hissetmişizdir.

• Peki, yoğun bir trafikte hangi durumlar strese yol açar? 
• Daha da önemlisi, trafiğin bu gibi durumlarda zihnimizde yarattığı stresin nasıl üstesinden gelebiliriz?
  
   

Özellikle metropol ya da nüfus yoğunluğunun fazla olduğu büyükşehirlerde hayatlarımızı sürdürüyor, sabahın erken saatlerinden itibaren adım adım ilerleyen şeritlerde mutsuzca işe veya okula gidiyor yahut yoğun bir iş gününün ardından karanlık bir akşam saati evimize dönmeye çalışıyorsak trafik stresine bürünmemek elde olmaz, öyle değil mi?

Öyleyse gelin, öncelikle trafik anında stres yaşadığımız durumları bir değerlendirelim ve akabinde sizler için özel olarak listelenen trafiğin yol açtığı bu aşırı stres haliyle başa çıkmayı mümkün kılacak stratejilere bir göz atalım.

Gerginlik, huzursuzluk ve kaygı; sürüş güvenliğini tehdit eden unsurların başında gelmektedir. Trafik stresi de çoğu zaman sürücüler tarafından gerçekleşen hak ihlallerinden kaynaklanmaktadır. 

Ani şerit değiştirmeler, emniyet şeridini kullanan sürücüler, sinyal vermeden yapılan beklenmedik dönüşler, toplu taşıma araçlarının yol üzerinde anlık duruşları, araç takip mesafesini bir türlü dikkate almayanlar trafik stresini oluşturan başlıca faktörlerdir. Bu gibi durumlarda ise muhtemelen aklımızdan ilk geçen karşı tarafa korna çalmak, şerit üzerinde hızımızı artırmak veya kötü sözlerin karşılıklı olarak havada uçuşması olur. Fakat bu noktada bir başka alternatif ise esasında kendinizi rahatlatarak yolunuzda devam etmek ve herhangi bir sorun yokmuş gibi davranmaktır.

Yoğun bir trafikte ayrıca, yayalar da kimi zaman sürücüler için durumu zorlaştırmaktadır. Üst geçit ve kaldırımları bir türlü kullanmayan veya yol üzerindeki trafik lambalarına hiç aldırmadan aniden karşıdan karşıya geçen yayaların da trafikte seyir halindeki bir sürücünün stresini bir hayli artırdığını söyleyebiliriz!

Okurken bizlere hak verdiğinizi biliyoruz.

Fakat elbette stresin tek sebebi başkaları değildir. Kişilerin araç başına geçmeden önce yaşadıkları herhangi kötü ya da can sıkıcı bir durum da stresi bir o kadar artırmaktadır. İş yerimizde ya da evlerimizde yaşadığımız türlü problemler de aynı şekilde strese zemin oluşturur. Örneğin, yoğun iş temposunun ardından trafiğe takılan bir kişi, yolda karşılaştığı herhangi bir olayda normalinden çok daha büyük tepkiler verir ve bu da trafik stresini daha can sıkıcı biçimde yaşamasına neden olur.

Vaktinde gitmemiz gereken yere geç kalmamız, trafikte yaşadığımız stresi artırmaktadır. Yolda meydana gelen beklenmedik tıkanıklıklar zihnimizde engellenmişlik hissini yoğunlaştırırken, geçici olarak kullanıma açılan veya kapatılan yollar, hatalı şerit değiştirmeler ya da yanlış dönüşler de cabası olunca kimilerimiz agresif birer ruh haline bürünebilmekteyiz. Bu tür durumlarda sürücü davranışlarının kişisel algılanmaması ve soğukkanlılığın koruması son derece önemlidir.

Tüm bu durumlar göz önünde bulundurulduğunda trafik stresine son vermek çoğumuz için bir hayli zorlayıcı olsa da, araç kullanırken stresimizi en aza indirmek adına pek tabii birtakım önlemler alabiliriz.

İşte, arackirala.com olarak sizler için özel olarak listelediğimiz, araç sürerken trafik stresinden kurtulmaya yardımcı pratik adımlar:

Trafiğe yeni çıkmış bir sürücüysem ne yapacağım?

İlk kez araç kullanıyorsanız çok fazla korna çalındığını, hatta sadece size karşı korna çalındığını düşünmeniz oldukça normaldir. Ancak sıkışık trafiğin olduğu hemen her şehirde çok korna çalınır. Burada dikkat etmeniz gereken nokta, kulağınıza gelen devamlı korna sesleri nedeniyle araç içerisinde bir anda panik yapıp gaz ya da frene aşırı yüklenmemek olacaktır. Dolayısıyla kornanın size çalındığından emin olana dek sakince süratinizi koruyun ve trafik kurallarını kesinlikle gözden kaçırmayın. Çalan kornanın aracınıza özel olduğundan eminseniz, aynalar ile dikkatli bir kontrol yapın ve flaşörlerini yakan ambulans gibi araçlara vakit kaybetmeden yol verin.

Özellikle yeni sürücüler için araba kullanmayı stresli kılan durumlardan biri de “Ya yolda kalırsam?” ya da “Ya aracımda bir sorun oluşursa?” gibi düşüncelerdir. Bu gibi düşünceleri zihninizden uzaklaştırmak, araba kullanırken sakin kalmak, panik yapmamak için kesinlikle öncelikle aracınızı tanımalı, olası bir sürprizle karşılaştığınız anda ise ne yapmanız gerektiğini iyi bilmelisiniz. Aracınızın özelliklerine hâkim olmanın yanı sıra, yolda kaldığınız anda nasıl çözüm yolları üretebileceğinizi öngörmek de olumsuz bir durumla karşılaşma ihtimaline karşı daha güvende hissetmenizi sağlar.

Büyükşehirde yaşıyorum, trafikte stresli olmamak elimde değil!

Yazının en başında da bahsettiğimiz gibi, en çok da büyükşehirlerde yaşanan trafik sorunu direksiyon başına geçenlerin kendilerini gergin hissetmelerine neden oluyor. Eğer ehliyetinizi yeni almış bir sürücüyseniz, mümkünse trafiğin daha az olduğu saatlerde yolculuk yapmayı düşünebilir yahut araç yoğunluğu daha az yol alternatiflerini tercih edebilirsiniz. Ayrıca gideceğiniz yere geç kalmanız ihtimali de stresinizin artmasına neden olabilir. Dolayısıyla mümkün olduğunca iyi bir planlama yapmalı ve gideceğiniz yere ulaşmak için trafik gibi olası etkenleri de göz önünde bulundurarak yola çıkmalısınız. Trafik yoğunluğunun az ya da en azından ortalama olduğu saatlerde aracınız ile yola koyulmak, trafik stresinizi azaltacağı gibi aynı zamanda yol boyu devamlı dur-kalk hareketinde bulunmayacağınız için yakut tasarrufu yapmanıza, aracınızın benzini ihtiyatlı kullanmasına yardımcı olabilir.

Direksiyon başındaki pozisyonum nasıl olmalı?

Bilimsel bir gerçek olarak; direksiyon başında ne kadar rahatsanız, trafikte stres seviyeniz de o denli azalmaktadır. Yani, trafikte sükûnetimizi nasıl koruyacağımıza dair sorunun cevaplarından biri de direksiyon başındaki pozisyonunuzla ilgilidir. Direksiyon koltuk mesafesini iyi ayarlamak, koltuğu dik pozisyona getirmek, bel ya da boyun simitlerinden yardım almak, araba kullanırken stresinizi yenmenize yardımcı olabilir. Ayrıca araca binmeden önce lastiklerinizi, araca bindikten sonra ise aynalar, yakıt seviyesi gibi bilgi ve verileri kontrol etmeniz yolculuk sırasında tatsız bir sürprizle karşılaşmanızı engelleyecektir.

Diyaframdan nefes almak stresi azaltmakta oldukça etkili

Tüm bu kontrolleri sağlayıp gerekli önlemleri aldığınız halde trafik anında stres yaşamaya ya da panik olmaya devam ediyorsanız, sükûnetinizi kaybetmek üzere olduğunuzu hissettiğiniz an karnınızı şişirerek diyagramınızdan anlık bir derin nefes alın ve aldığınız nefesi yavaşça bırakın. Bunu en az 5 defa tekrarlayın. Derin nefes almak, kan basıncını dengeleyerek sakinleşmenize yardımcı olacaktır.

Trafik kurallarına uymayı ihmal etmeyin

Kendinize, aracınızla ulaşacağınız nokta için aceleniz olmadığını hatırlatın ve yol vermemek için diğer sürücülerden daha hızlı gitmeye çalışmayın. Unutmayın ki bir araç arkada olmanız size en fazla yirmi saniye kaybettirir, daha fazlasını değil.

Ayrıca, trafikte diğer sürücülere karşı saygılı olmak ve herhangi bir hak ihlalinde bulunmadan yol düzenine ve trafik kurallarına uyum sağlamak, trafiğin düzgün seyri açısından kaçınılmaz bir davranıştır. Bu yüzden trafiğe çıkmadan önce kendinizi yol üzerinde bu davranışları sergileyebilmek adına sık sık motive etmelisiniz. Savunma pozisyonu içerisinde araba kullanırsanız, haklı olduğunuza dair ısrar etmezseniz, kendiniz dışındaki sürücülerin de menfaatlerine saygı gösterir, onların problemlerini ve olası hatalı davranışlarını anlayabilirseniz stresinizin önüne geçebilirsiniz.

Naçizane ve son birer öneri olarak; trafik halindeyken yol boyu mümkün olduğunca sizi rahatlatan, stresinizi azaltan, keyif aldığınız müzikler dinleyin ve güvenliğiniz için emniyet kemerinizi bağlamayı sakın unutmayın!